دامپتراک یکی از تجهیزات اصلی و حیاتی در عملیات معدنکاری و حمل‌ونقل مواد معدنی است. این وسیله برای جابجایی حجم زیادی از سنگ، خاک، باطله یا ماده معدنی استخراج‌شده بین نقاط مختلف معدن (مثلاً از محل استخراج تا سنگ‌شکن یا دپو) به‌کار می‌رود.

انواع دامپتراک در معدنکاری

1. دامپتراک‌های معمولی (On-road / Highway Dump Trucks)

   • مشابه کامیون‌های بزرگ جاده‌ای هستند.

   • ظرفیت: معمولاً بین ۱۰ تا ۴۰ تن.

   • مناسب برای معادن کوچک یا پروژه‌های ساختمانی.

2. دامپتراک‌های معدنی (Off-highway / Rigid Dump Trucks)

   • مخصوص معادن روباز طراحی شده‌اند.

   • دارای بدنه‌ی صلب و تایرهای بسیار بزرگ هستند.

   • ظرفیت: بین ۵۰ تا بیش از ۴۰۰ تن (بسته به مدل).

   • برندهای معروف: Caterpillar (CAT 797F)، Komatsu (930E)، BelAZ 75710 (ظرفیت تا ۴۵۰ تن).

3. دامپتراک‌های مفصلی (Articulated Dump Trucks)

   • دارای مفصل بین بخش کابین و قسمت بار هستند → مانور بالاتر در زمین‌های ناهموار.

   • ظرفیت: حدود ۲۵ تا ۶۰ تن.

   • مناسب برای معادن کوچک و نیمه‌سنگین.

4. دامپتراک‌های خودران (Autonomous Dump Trucks)

   • با استفاده از GPS، لیدار و سیستم‌های کنترل از راه دور کار می‌کنند.

   • در برخی معادن مدرن (مثل معادن ریوتینتو در استرالیا) استفاده می‌شوند.

   • مزیت: کاهش هزینه سوخت، افزایش ایمنی و بهره‌وری.

اجزای اصلی دامپتراک

• موتور دیزلی بسیار قوی (قدرت تا چند هزار اسب بخار)

• گیربکس هیدرومکانیکی یا الکتریکی

• شاسی صلب (Rigid Frame) یا مفصلی

• سیستم تعلیق و ترمز قدرتمند

• بدنه بارگیر (Dump Body) با مکانیزم تخلیه هیدرولیکی

• کابین راننده (گاهی دارای سیستم تهویه و حفاظت در برابر گرد و غبار و سر و صدا)

عوامل مؤثر در انتخاب دامپتراک معدنی

• ظرفیت معدن و تناژ استخراج روزانه

• فاصله و شیب مسیر حمل

• نوع ماده (سنگ سخت، باطله، خاک نرم)

• هزینه سوخت و نگهداری

• شرایط آب‌وهوایی و زمین‌شناسی منطقه

نکات ایمنی در استفاده از دامپتراک

• بررسی فنی روزانه (تایر، ترمز، سیستم هیدرولیک)

• استفاده از کمربند ایمنی و علائم هشداردهنده

• محدودیت سرعت در جاده‌های معدنی

• رعایت فاصله ایمن بین ماشین‌آلات

• تخلیه بار فقط در سطوح صاف و محکم