کنسانتره کرومیت محصولی است که از فرآوری سنگ معدن کرومیت (FeCr₂O₄) به‌دست می‌آید.
در این فرآیند، سنگ معدن استخراج‌شده ابتدا خرد و آسیاب می‌شود، سپس با روش‌های فیزیکی مانند جدایش ثقلی (Gravity Separation) یا فلوتاسیون، بخش‌های غنی از کروم از باطله‌ها جدا می‌شوند. نتیجه این کار، کنسانتره‌ای با درصد بالای اکسید کروم (Cr₂O₃) است.

 مراحل تولید کنسانتره کرومیت:

1. خردایش (Crushing): شکستن سنگ معدن به اندازه‌های کوچک‌تر.
2. آسیاب (Grinding): کاهش اندازه تا دانه‌بندی مناسب برای جدایش.
3. جدایش ثقلی (Gravity Separation): استفاده از میز لرزان یا اسپیرال برای جدا کردن ذرات سنگین (کرومیت) از سبک.
4. خشک‌کردن و بسته‌بندی: رطوبت‌گیری و آماده‌سازی برای فروش یا ذوب.

  منشأ و زمین‌شناسی کرومیت:

کرومیت (FeCr₂O₄) تنها کانی مهم کروم در طبیعته.
این ماده معمولاً در سنگ‌های اولترامافیک مثل دونیت، سرپانتینیت و پریدوتیت یافت می‌شه، که از منشاء ماگمایی (آذرین عمقی) هستند.

کرومیت در اثر تفکیک ماگما (Magmatic segregation) تشکیل میشه؛ یعنی وقتی مواد مذاب سرد می‌شن، ذرات سنگین‌تر مثل کرومیت زودتر ته‌نشین می‌شن و لایه‌هایی از کانسنگ کرومیت ایجاد می‌کنن.

  کاربردهای صنعتی کنسانتره کرومیت:

1. تولید فروکروم (Ferrochrome):
   در کوره‌های قوس الکتریکی، کنسانتره کرومیت با زغال‌سنگ و کوارتز احیا می‌شود تا آلیاژ فروکروم تولید شود.
   → فروکروم ماده‌ی اصلی در ساخت فولادهای ضدزنگ است.
2. صنایع نسوز (Refractory):
   به‌دلیل نقطه ذوب بالا (~۲۰۰۰°C) و پایداری شیمیایی، در تولید آجرهای نسوز کروم‌مگنزیتی، آستر کوره‌ها و پاتیل‌های فولاد استفاده می‌شود.
3. مواد شیمیایی کروم‌دار:
   مثل سدیم دی‌کرومات (Na₂Cr₂O₇)، که در رنگ‌سازی، دباغی چرم، و آبکاری به‌کار می‌رود.

ذخایر و معادن مهم کرومیت در ایران:

ایران از نظر ذخایر کرومیت در خاورمیانه جایگاه بالایی دارد.
مهم‌ترین نواحی کرومیت‌دار:

• منطقه سبزوار و نیشابور (خراسان رضوی)
• مناطق فاریاب، کهنوج، اسفندقه (جنوب کرمان)
• هنزا و نصرت‌آباد (سیستان و بلوچستان)
• شمال خراسان (جاجرم)

 چالش‌ها و بهینه‌سازی در فرآوری:

• دانه‌بندی ریز کرومیت ممکن است باعث کاهش راندمان جدایش ثقلی شود.
• استفاده از کلکتورهای سطحی در فلوتاسیون می‌تواند بازیابی را بالا ببرد.
• برای افزایش نسبت Cr/Fe، گاهی جدایش مغناطیسی ثانویه انجام می‌شود.